Mavi lisan hastalığı insanlara bulaşır mı? Mavi lisan hastalığı nedir? sorularının karşılıkları merak ediliyor. Mavi lisan hastalığı, yirmi dört (24) farklı serotip tanımlanmıştır ve her suşun hastalığa neden olma yeteneği kıymetli ölçüde değişmektedir. Hastalığın şiddeti farklı tipler ortasında farklılık gösterir ve semptomlar en şiddetli koyunlarda vefatlar, kilo kaybı ve yün büyümesinde bozulma ile sonuçlanır. Son derece hassas koyunlarda morbidite %100 kadar yüksek olabilir. Mevt oranı ortalama %2-30’dur, lakin %70’e kadar çıkabilir.
MAVİ LİSAN HASTALIĞI NEDİR?
Mavi lisan ya da Blue tongue, Culicoides cinsi sokucu sinekler ile nakledilen, sığır, koyun, keçi ve deve üzere evcil hayvanlar ile kimi yabani gevişgetirenlerde görülen ve konjesyon, ödem, hemoraji ile karakterize bir enfeksiyondur.
Mavidil (BT), koyun, keçi, sığır, manda, geyik, Afrika antiloplarının ve develerinin birden fazla tipi üzere yabani ve evcil geviş getirenleri etkileyen bulaşıcı, bulaşıcı olmayan, vektör kaynaklı viral bir hastalıktır. Mavidil virüsü (BTV) ile enfeksiyon, hayvanların büyük çoğunluğunda görülmez lakin enfekte koyun, geyik ve yabani geviş getirenlerin bir kısmında ölümcül hastalığa neden olabilir. Culicoides cinsindeki yalnızca birkaç çeşidin böcek vektörü, viraemik hayvanlarla beslenerek enfekte olmuş hassas geviş getiren hayvanlar ortasında mavi lisan virüsünü (BTV) iletir. Yirmi altı (26) farklı serotip tanımlanmıştır ve her suşun hastalığa neden olma yeteneği kıymetli ölçüde değişmektedir. Virüs hayvanlarla yahut yünle temas yoluyla yahut süt tüketimi yoluyla bulaşmadığından BT ile bağlı rastgele bir halk sıhhati riski yoktur.
MAVİ LİSAN HASTALIĞI İNSANLARA BULAŞIR MI?
BT virüsü hayvanlarla temas, yün yahut süt tüketimi yoluyla bulaşmaz.
Böcek vektörü, BT virüsünün hayvanlar ortasında bulaşmasının sebebidir. Vektörler, enfekte hayvanlardan kan aldıktan sonra BT virüsü ile enfekte olurlar. Vektör olmadan hastalık hayvandan hayvana yayılamaz.
BT virüs bulaşması yıl boyunca, bilhassa yağışlı periyotlarda meydana gelebilir. Enfekte sığırlar, virüsün bir bölgede korunmasında değerli bir rol oynar. Sığırlar, çok az klinik hastalık belirtisi gösterirken yahut hiç göstermezken birkaç hafta boyunca bir virüs kaynağı olarak hizmet edebilir ve çoklukla böcek vektörleri için tercih edilen konakçıdır.
Virüs, enfekte boğa ve koçlardan alınan spermada bulunmuştur ve hassas ineklere ve koyunlara bulaşabilir, lakin bu kıymetli bir bulaşma düzeneği değildir. Virüs plasenta yoluyla fetüse de bulaşabilir.
HALK SIHHATİ RİSKİ VAR MIDIR?
Mavi lisan hastalığıyla bağlı olan virüsün, halk sıhhati riski yoktur.
MAVİ LİSAN HASTALIĞI BELİRTİLERİ
Enfekte koyunlarda klinik belirtiler değişiklik gösterir ve şunları içerebilir:
- ateş;
- ağız ve burun dokusunun kanamaları ve ülserasyonları;
- çok tükürük ve burun akıntısı ve dudakların, lisanın ve çenenin şişmesi;
- koroner bant iltihabı (tırnağın üstünde) ve topallık;
- zayıflık, depresyon, kilo kaybı;
- bol ishal, kusma, pnömoni;
- siyanozun bir sonucu olarak ‘mavi’ lisan (nadir);
- gebe koyunlar düşebilir;
- koyunların geri kazanılmasında yün büyümesinde ‘kopma’ olabilir ve bu da yünün kısmen yahut büsbütün kaybıyla sonuçlanır.
Sığırlarda klinik belirtilerin ortaya çıkması, virüsün çeşidine bağlı olacaktır; keçiler üzere öbür evcil geviş getiren hayvanlar çoklukla çok az klinik belirti gösterir yahut hiç göstermez.
