Geçen hafta sonu BOTAŞ’ın doğalgaz kısıtlamasını duyurmasının çabucak akabinde Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) de sanayiciye elektrik kısıtlaması uygulayabileceğini açıklamıştı. Cumartesi günü uygulamanın birinci adımı sanayi bölgelerinin tek tek TEİAŞ tarafından aranmasıyla atıldı. Sanayiciye yazılı bir evrak yollanmazken, 72 saatlik kesintiye uymayacaklar için “cezai müeyyidesi olacak” denildi.
Dünya’daki habere nazaran birtakım sanayi bölgeleri kesintinin ardışık günlerde yapılması ve bu günlerde personellerinin yıllık müsaade kullanmasını sağlarken, güç ağır dallar fırınlarını durdurmamak için muafiyet istedi. Bir muafiyet pazarlığı da besin işletmelerinden geldi. Pandemide bile çarkları durdurmadığını belirten besin kesimi, sütlerin heba olacağını, depolardaki etlerin bozulacağını, tedarik zincirinin kırılacağını belirttiler. Ayrıyeten birtakım sanayi bölgeleri sistemden çekebilecekleri güç için de pazarlık halinde. Artan hammadde fiyatları, kur dalgalanmaları, güç artırımlarının akabinde kesintilerin uygulanacak olmasını endüstriciler “Moralsiziz, yılgınız. Bu hafta çalışanımı fabrikaya getirsem mi bilmiyorum” kelamlarıyla kıymetlendiriyor.
AYDINLATMA VE ISITMA İÇİN GÜCE MÜSAADE
Alınan kararla tüm OSB’lerde aydınlatma ve ısınma gayeli kullanılabilecek kadar güç çekimine müsaade verildi. Belirlenen günlerde belirlenen sayının üzerinde güç çeken bölgelerin gücü TEİAŞ tarafından kesilecek ve cezai yaptırım uygulanacak.
2 SAATLİK KRİTİK TEPE
Güç kesintileri nedeniyle Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ve Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, OSB liderleri, TOBB dal meclis liderleri, oda liderleri, ASKON, MÜSİAD, TİM Genel Liderleri, BOTAŞ ve TEİAŞ’ın üst seviye yöneticilerinin katıldığı online toplantı düzenledi. Dün akşam 3 saati aşan online toplantıda seramikten cama, süt eserlerinden sıhhate kadar birçok dal temsilcisi olumlu ayrımcılık talebinde bulundu ve kesintilerin ne kadar süreceği ve takvim ile ilgili bilgi talep etti.
Dünya’daki haberde verilen bilgilere nazaran kesintilerin ne kadar süreceği ile ilgili belirsizlik devam ederken kritik kesimlere ise hudutlu ölçüde güç verilebileceği fakat her hangi bir dala müspet bir ayrımcılık uygulanamayacağı belirtildi. İran tarafı ile görüşmelerin ağır bir biçimde devam ettiği belirtilirken, hali hazırda stok ölçüsünün ise kullanımın yüzde 20’si kadar olduğu lakin bu ölçünün devreye alınmasının ise bir grup gaz kontakları nedeni ile çok kolay olmadığı söz edildi.
Kocaeli Sanayi Odası Lideri Ayhan Zeytinoğlu, “Enerji ile ilgili kararlar alınırken, her sanayi kuruluşunun muhtaçlıklarının farklı olduğu göz önünde bulundurulmalı. Birtakım işletmelerde üretim planlaması yapılarak kısıtlama uygulanabilir olsa da üretim prosesleri gereği haddane, ark ocağı, ergitme fırınları üzere daima güç gereksinimi olan sanayi tesislerinde kısıtlama olmamalı. Sanayi kuruluşlarımızın kapasite ve üretim ivmelerini yavaşlatacak bu karar, ihracatımızı da olumsuz etkileyecektir. Bu sebeplerle arz kanallarından kaynaklanan bu meselelerin en kısa müddette tahlile kavuşturularak, üreticilerimizin tasalarının giderilmesini umuyorum” diye konuştu.
● Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan da en fazla elektrik kullanan dalların başında geldiklerini belirterek, “Kesintinin her saniyesi maddi kayıp, manasına geliyor. Umarız gelecekte de yaşanmaz. Dal için harikulâde, önemli bir dert yaratıyor. Türkiye’nin problemli anı en kısa vakitte aşmasını temenni ediyoruz. Her saniyesi maddi ziyan doğuruyor lakin şöyle bir şey var: Yalnızca çelik bölümü olarak yaşamıyoruz bu zorluğu, bütün sanayi bölümü, Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı bir badireyi paylaşıyoruz. Bu sıkıntıdan ders alınması, benzeri durumlarla gelecek yıllarda karşılaşmamayı temenni ediyoruz” dedi.
KEÇECİ: KISITLAMALAR SANAYİCİYİ BERBAT VURDU
● Denizli Sanayi Odası Lideri Müjdat Keçeci, “Aylardan beri aşikâr bir fedakarlığa katlanan sanayicilerimizin artık de arz cephesinde bir meseleyle karşı karşıya kalması verimliliği, üretimi, kalite sorununu, bilhassa ihracatı olumsuz etkileyecek” dedi. Denizli’deki fabrikalara 26 Ocak Çarşamba gecesi 00:00 ile Cuma gecesi 24:00 saatleri ortasında kesinti uygulanacağını anımsatan Keçeci, “Bir yandan ihracata dayalı bir büyümeyi hedefl erken öteki yandan üretimin her şeyi güç maliyetlerini artırarak sanayi üretimini aksatmak, sanayiciye gereksinim duyduğu enerjiyi verememek endüstrici için dayanılır bir durum değil. Son vakitlerde finansmana erişimde zorlanarak fahiş fiyatlara gelen hammaddesini bulmak ve satın almak için, ne değerine olursa olsun ihracat pazarlarını ve müşterilerini kaybetmemek için her şeyini ortaya koyan sanayicimizi güçsüz bırakmak, sanayiciyi kendi bahtına terk etmektir. Bu durum hem endüstrimiz ve hem de ülkemiz açısından telafisi imkansız sonuçları ortaya çıkaracaktır” dedi.
Keçeci, “Sanayici şaşkın, yılgın, moralsiz. Tahlil nerede ve ne vakit bilen de söyleyen de yok. Bu zahmet nitekim kalıcı mı süreksiz mi bilinmeyen. Bizim cezalara değil, üretmeye gereksinimimiz var. Bu nedenle oluşan güç ıstırabının faturasının sanayiciye kesilmesinden bir an evvel vazgeçilmesini ve öbür tahlil yollarına gidilmesini biz üretmek zorunda olan endüstriciler olarak ısrarla talep etmekteyiz” açıklamasını yaptı.
● Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, şu an tüm sanayicilerin gündeminin güç kesintileri olduğunu belirtti. Kaya, “Fabrikaların dur kalk yapması hem performans kaybına yol açacak hem de terminsel açıdan külfetleri beraberinde getirecek. Şu an kimse stoka çalışmıyor. Vakitle yarışıyoruz. Bunu keşke daha evvelden haber verselerdi. Üreticiler de sanayi kuruluşları da müşterilerine haber verir, ona nazaran tedbir alırlardı. Son dakika oldu. Herkes panik. Bu durum süreksiz mi kısa vadeli mi? Herkes bununla ilgili bir açıklama bekliyor. Biz de ilgili bakanlıklara yazı göndereceğiz ve yanıt isteyeceğiz” dedi.
● Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD) Lideri Buğra Küçükkayalar, “Her sert geçen kışta, İran ya da Rusya tarafından vanalar kapatılır mı, her sıcak geçen yazda elektrik sunumu kâfi olacak mı üzere tasaları artık yaşamamalıyız! Doğalgazda depolama kapasitemiz çok evvelden artırılmalı, muhakkak aralıklarla yaşadığımız bu üzere durumlar için bir B planımız kesinlikle olmalıydı” dedi. Küçükkayalar: “Bu durumun ihracat taahhütlerini gerçekleştirme noktasında iş insanlarını güç durumda bırakacağı, orta vadede ülkemiz endüstrisinin risk endeksinin artmasına neden olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerek. Daha fazla güneş ve rüzgâr güç sistemlerinin kurulması gerekmektedir” biçiminde konuştu.
YORGANCILAR: 50 MİLYON EURO’LUK CAM FIRINLARI RİSK ALTINDA
● Güç kesintilerinin en büyük risk teşkil ettiği kesimlerden biri cam sanayii. Kesimin kıymetli isimlerinden Yorglass CEO’su Semavi Yorgancılar, cam endüstrisinin yapısı gereği elektrik ve doğalgaz başta olmak üzere güç kesintilerine katiyen tahammülü olmadığına dikkat çekerek, cam fabrikalarında yedekleme sistemleri olsa da en fazla 48 saatlik bir süreyi kurtarabileceğini aktardı. Kimi kesimlerin 3 gün, kimi bölümlerin bir haftalık güç kesintilerini kaldırabileceğini, lakin birtakım bölümlerin 7/24 çalışması gerektiğini bildiren Yorgancılar, burada hükümetin bir öncelik sırası belirleyip kesintileri buna nazaran gerçekleştirmesi gerektiğini vurguladı. Yorgancılar, “Bunları kâr derdiyle söylemiyorum. Bilhassa demirçelik ve cam sanayilerinin hassasiyeti için söylüyorum” dedi. Cam fırınlarının kâfi güç olmadığı için soğuması halinde önemli bir maliyet ve kullanılamayan kapasite tehdidi ile karşı karşıya kalındığını söz eden Yorgancılar, “Enerji yetersizliği nedeniyle cam fırınları için kâfi ısıyı sağlayamazsanız cam fırınınız soğur. Soğursa da likit cam fırına yapışır. Bu durumda soğuk bakım gerekir ki bunun mühleti en az 4-5 ay… Bir cam fırını 40-50 milyon Euro civarında. Hem yatırım maliyeti hem de kaybolan kapasite açısından bu durum bizi probleme sokar” tabirlerini kullandı.
● Eskişehir Ticaret Borsası Lideri Ömer Zeydan da tamda üretim ve ihracatın ivmelendiği bir devirde bu durumun yol açabileceği olumsuz sonuçlara karşı alınacak süreksiz tahlillerde üretim süreçleri ve bölümlerin dikkate alınması gerektiğine dikkat çekti. Zeydan, “Yakın vadede yenilenebilir alternatif güç yatırımları özendirilmeli ve özel bölümün elektrik üretimindeki fiyatlamaları güncellenerek yıl bazlı mahsuplaşmaya imkan sağlanmalıdır” dedi.
● Eskişehir Müteşebbis İşadamları Derneği (ESMİAD) Lideri Şamil Seyhan da, “OSB’lerde 3 gün boyunca; kamera, güvenlik, bilgisayar ve bilgi sistemleri ile etraf aydınlatmaları için elektrik gücü tüketimi yapılması, haricinde elektriğin büsbütün kesileceği, devamında da dağıtım şirketlerine uygulanacak olan müeyyidelerin sanayicilere yansıtılacağı bilgisi verildi. Bu kabul edilebilir bir durum değil. Dağıtım şirketleri muhafaza altına alınırken biz sanayicilerin; yapılan ticaret kontratları, ihracat beklentileri ve üretim aksamalarından kaynaklanacak kayıplarını kim nasıl telafi edecek? Çok acil tedbir alınıp durumun olağana dönmesi, biz endüstriciler için elzem. Her mevzuda sanayicilerin yanında olan devletimizden bu hususta da takviye beklemekteyiz” formunda konuştu.
● Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu Lideri Demir Şarman da, 28 üye derneği altındaki 2000’den fazla firmayı temsil ettiğini belirterek, Güç Bakanlığı’na bir mektup kaleme aldıklarını bildirdi. Şarman, şunları söyledi: “Kesintiler kesimimizde başta besin güvenliği olmak üzere telafisi mümkün olmayan ekonomik kayıplara sebep olabileceği üzere besin hiperenfl asyonuna da yol açacaktır. “Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde onaylı ve kayıtlı işletmelerin” uygulanacağı açıklanan doğalgaz ve elektrik tüketim kısıtlamasından muaf tutulması istikametinde talebimizi sunduk.”
GazDay Güç Genel Müdürü Mehmet Doğan, Türkiye tarihinde birinci kere tüm endüstrinin gücünün tıpkı anda tıpkı mühletle kesilmeye çalışıldığını söylerken, asıl sorunun İran’dan doğalgazın alınamaması değil, arz güvenliğinin sağlanamaması olduğunu savundu. Yazın kıymetli denilerek gaz alınmayıp depolardaki gazın kullanıldığını lisana getiren Doğan, depolardaki gaz bitip de çok soğuk geçen ardışık günler nedeniyle krizin patlak verdiğini kaydetti. Doğan, 15 Mart’a kadar güç krizinin tekrarlayabileceği ikazında bulundu.
Güç kriziyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Doğan, Türkiye’nin günlük doğalgaz kullanım oranının ortalama sıcaklıklara nazaran belirlendiğini, bu prosedürün yanılgılı olduğunu belirterek, “Türkiye’nin günlük doğalgaz kullanımı 300 milyon metreküp olduğu varsayım ediliyor. Pekala bu 300 milyon metreküp neye nazaran belirleniyor? Bu işleri ortalama sıcaklıklara nazaran alır yaparsanız yanılgı olur. Geçen yıl ocakta 6 milyar metreküp tükettik bu bize kâfi, diye düşünürseniz yanılgı yaparsınız. Bütün kaynaklardan akış sağlanırken, talep varsayımını gerçek yapmak gerekir. Kaynak kesildiğinde ne yapılması gerektiğini evvelden hesaplamak gerekir” dedi. Yeni yıla girerken aslında ‘Krizin ben geliyorum’ dediğini, Türkiye’nin İran ya da öteki bir kaynaktan gaz gelmemesi halinde bunu tolore edemeyeceğinin ortada olduğunu lisana getiren Doğan, “Zaten gaz yetmeyecek biçimde yeni yıla girdik. Depolardaki gazlar yazın bitti. Gaz fiyatları yaz aylarında çok arttığı için yüksek fiyattan gaz almamak ismine depolardaki gazlar tüketildi, yani bir manada artırım yapılmamak için stoklar kullanıldı.” tabirlerini kullandı. Doğan, “Türkiye’de iş yapan yabancı müşterilerimiz arıyor, ‘Ne yapacağız artık, bu türlü bir şey görmedik daha önce’ diyorlar.” diye konuştu. Öte yandan sanayicilerin başında birtakım soru işaretleri olduğunu da belirten Doğan, gazı kesilmeyeceğini lakin firmaların kısacağını, fakat yüzde 60’ın aşılması durumunda cezanın ne olacağının açıklanmamasının da tasalara neden olduğunu, kimi sanayicilerin ‘acaba rakibim kısacak mı’ kaygılarını taşıdığını bildirdi. Doğan, “KAB yani kesinti aşım bedeli uygulayacak deniyor ancak onun da ne kadar olacağı belirli değil” dedi. Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği (GAZBİR) Lideri Yaşar Arslan da, “Önümüzdeki bir haftalık dönemde kimi ek önlemlerin alınması gerekliliği ortaya çıkabilir.” sözlerini kullandı.
“İHRACATÇI ÇİN’DEN TÜRKİYE’YE GELEN ALICILARI KAYBEDER”
İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Mustafa Gültepe: Kesime panik havası hakim. 18 binden fazla hazır giysi ihracatçısını ve 20 milyar doları aşkın ihracatı temsil ediyorum. Biz süratli üretip, süratli teslim eden ve bu özelliğimiz ile de dünyada tercih edilen bir ülkeyiz. Güç kesintileri nedeni ile önümüzdeki günlerde teslimatlarda bir aksama olacak. Jeneratörler ile çalışmaya çalışacağız lakin ne kadar yararlı, üretken olacak bilemiyoruz. Onda da maliyetler yüksek. Kesintilerin hazır giysi ihracatına haftalık maliyeti 250 milyon doları bulabilir. Bundan da öte müşteri kaybedeceğiz. Vaktinde bu sebeple Çin’den Türkiye’ye gelen alıcıları kaybetme riskimiz var. Umuyoruz bu hafta ile sonlu olur uygulama. İhracat maksadını artırdığımız bu periyotta hepimiz şoktayız.
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lider Yardımcısı Çetin Tecdelioğlu: Bu durum bizleri olumsuz manada etkileyecek. Pandemiden ötürü tedarik zinciri Türkiye’ye kaymıştı. Bunda da en değerli tesir süratli teslimattı. Bizlerin bu fırsatı kaybetmemesi lazım. Elektrik kesintisi endüstrinin durması demek. Umarım kısa müddetli, süreksiz bir durum olur.
TİM Kesimler Kurulu Maden Bölümü Lideri Rüstem Çetinkaya: İmalat yapamazsak ihracat da duracak. Bu durum bizleri olumsuz etkileyecek. Siparişlerin ağır olduğu bu periyotta üretimin durması ihracatın da yavaşlaması manasına gelecek.
Konut ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Lideri Talha Özger: Kesintilerin yaratacağı üretimdeki aksamalar ihracatı olumsuz etkileyecek. İhracat taahhütlerini yerine getiremememiz halinde birtakım cezai kaideler var. Bunu yabancı müşterilerimize anlatmakta zorlanırız. İhracatta büyüme gösteriyoruz. Pandemi koşullarında bile endüstrinin çarklarını durdurmadık, tekrar durmamasını ümit ediyoruz.
İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Lider Adayı Kazım Taycı: Şu anda çok önemli manada gemisi, konteynırı hazırlanmış siparişler var. Bu durum plan dışı kesinti olması sebebiyle taahhütleşmelerimizde önemli problemlere yol açacaktır. Bilhassa bu ay ihracatımızı olumsuz etkileyecektir.
ARMATÜR Derneği İdare Şurası Lideri Gökhan Turhan: Bu sorunun kısa müddetli olması sanayimizi ve ihracatımızı çok etkilemese de yaratacağı olumsuz durum gelecek planlarında endüstrideki güçlü algımızı olumsuz tarafta etkileyecektir. Umarız bu sorun en kısa müddette tahlile kavuşacak, ihracat ve üretimi durduran bu durum ortadan kalkacaktır.
“ENERJİ ŞİRKETLERİ MUKAVELE İPTALLERİNE HAZIRLANIYOR” TEZİ
DOĞALGAZ arzındaki kısıt üzerine güç dağıtım şirketlerinin kontratları iptal edip yeni kontrat yoluna gidecekleri belirtiliyor. Argüman sahibi endüstriciler, güç şirketlerinin telefonla arayarak elektrik kontratlarında iptal hazırlıklarını duyurduklarını söylerken, şimdi ocak ayı başında yeni yapılmış mukaveleleri iptal ederek, bakanlığın ‘geçici bir durum’ diyerek nitelediği durumu kalıcı bir artırıma çevirmek istemelerini eleştiriyor. Sanayicilere ulaşan güç şirketlerinin temsilcilerinin mart-nisan üzere kontratların yenilenebileceğini, artırımı kabul etmeyen sanayicilerin öbür şirketlerle çalışması gerektiğini söyledikleri argüman ediliyor. TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, güç şirketleriyle mukavelelerin ocak ayında yapıldığını, böylelikle endüstricinin bu yılın maliyetlerini hesaplarken bunu baz aldığını, lakin artık güç şirketlerinin bunu iptal hazırlığı içinde olduklarını duymuş olmaktan ötürü huzursuz olduklarını tabir etti. Dış kaynaklı güç tedarikinde yaşanan sorunu endüstriciler olarak gördüklerini ve anladıklarını vurgulayan Eroğlu, “Burada güç şirketlerinin kalıcı bir fiyat artışına dönmesini gerektirecek bir durum yok. Aslında kamu da sorunun giderilmesi için çalışıldığını ve kestirimi 10 gün içinde çözüleceğini belirtiyor. Kalıcı bir durum olacaksa aslında artırımı anlarız. Ancak durum buyken ocak ayında daha taze yapılmış mukaveleleri iptal etmek üzere bir mazeret olamaz. Bu durum imalat sanayiinin rekabetçiliğini olumsuz etkiler” halinde konuştu.
PANİĞİ ARTIRIYOR
Mesken ve Mutfak Sanayicileri ve İhracatçıları Birliği (EVSİD) Kontrol Şurası Üyesi Burak Başkan, çabucak bir panik havası ile kontratların iptal edilmek istenmesine yönelik duyumlar aldıklarını belirterek, bu yaklaşımın endüstrideki panik havasını daha da artırdığını söz etti. Pandemi periyodunda toplumun tüm kısımlarının çok farklı zorlukları deneyim ettiklerini vurgulayan Lider, “Süreç bize öncelikle sıhhat olarak yüzünü gösterse de çabucak ardından ham unsurdan güce, lojistikten tedarik zincirine farklı bahislerde farklı sorunları yaşadık. Evet pandemi sürecinde dünyada kimi sorunlar yaşanıyor, fakat bu ezayı bir tarafı ile fırsata çevirmeye çalışan güç odakları da oluyor ve sorundan menfaat elde etmeye çalışıyorlar. Bunu hammadde ve lojistik üzere yaşadığımız tüm zahmetli süreçlerde gördük. Bugün bu bahiste duyumlar aldık. Daha birinci-ikinci günde çabucak bir panik havası ile ya da panik havası yaratılarak kontratlar iptal ediliyor ya da artırım isteniyor. Biz bilhassa elektrik satan özel şirketlerde bunu daha evvelki vakitlerde da deneyim ettik. Zati bu süreçte endüstrici kesitinde bir ceylan ürkekliği var. Bu yaklaşımın gerçek olmadığını, sanayi dalında paniği daha artırdığını düşünüyorum.
KÜTÜKCÜ: SANAYİCİYİ ZORLAMAYA DEVAM EDİYOR
● Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Lideri Memiş Kütükcü, kesintileri kıymetlendirerek, “Üretimin ve ihracatın artış ivmesi gösterdiği bir periyotta OSB’lerde yaşanan elektrik kesintileri sanayicileri zorlamaya devam ediyor. Mevzuyu yakından takip ediyoruz. Kimi yetkililer İran’a sorunu çözmeye gitti. OSB’lerimiz şu anda bu süreci yönetmek, sanayicilerimizin üretim kayıplarını minimumda tutmak için inanılmaz çaba gösteriyor. Fakat buna karşın şunu biliyoruz ki, kesinlikle olumsuz bir yansıması olacak” halinde konuştu.
AYDIN: YAZILI TALİMAT GEREKLİ, BEKLİYORUZ
● OSTİM Lideri Orhan Aydın, yaptığı açıklamada, kelamlı bir talimatla kesintinin bildirildiğini ve hazırlıklı olmak için kesinti planlarını sanayicilerle görüşerek hazırladıklarını söyledi. Buna karşılık, resmi bir yazı da beklediklerini ve bu yazının gönderilmesinin değerli olduğunu söyleyen Aydın, “Biz hazırlığımızı yaptık. OSBÜK içindeki haberleşmelerimizde de anladığımız kadarıyla resmi yazı şimdi kimseye gelmemiş. Biz de yazılı bir metin bekliyoruz. Bugün kesintilere başlayacağız lakin resmi bildirim olmadan kesinti yapamayız. Kelamlı bir söz elektrikleri kesmeye yetmez. Mühürlü bir yazının gelmesi lazım. OSTİM’de üretimin arttığı bir dönemdeydik. Her ay elektrik talebi artıyordu, bu da üretim artışı manasına gelir doğal. Umarım kısa müddette atlatırız” dedi.
BAHAR: KARTOPU ÜZERE YUVARLANDI, ÇIĞA DÖNÜŞÜYOR
● Antalya Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Lideri Ali Bahar, güç alanında yaşanan meselelerin kartopu üzere yuvarlanarak çığa dönüştüğünü belirtti. Bahar, “Ülkemizde bir güç krizi yaşanıyor ise bu sorunu toplumun tüm bölümlerinin ortak bir halde sırtlamalı. Sorunu fabrikalardan bir bariyer ile durdurmaya kalkmak tüm ülkenin çığ altında kalmasına neden olmaktan diğer bir işe yaramayacaktır. OSB’lerimizde üretimini 7/24 sürdürmek zorunda olan, en ufak bir aksaklıkta üretimi uzun mühlet duracak, stoku çöp olacak fabrikalarımız var. Ülke imalatının 3 gün mühletle durdurulması hayal bile edilmemesi gereken dehşetli bir şeyken, bunun harekete geçirilmesi çok daha müthiş ve tehlikelidir” dedi.
● Çerkezköy OSB İdare Şurası Lideri Eyüp Sözdinler, şunları söyledi: “BOTAŞ’tan gelen yazıyı sanayicilerimize ilettik. Kesintinin yapıldığı günlerde kullanım yapan sanayicilerin ise mevcut tarifelerinin yüzde 50 oranında cezalandırılacağını belirttik” diyerek, şunları söyledi: “Gözlemlediğimiz kadarıyla endüstrici buna uymaya çalışıyor. Vardiyayı azaltma yoluna giden firmalarımız var lakin sanayicilerimiz sıkıntı durumda. BOTAŞ yazısından ikinci bir duyuruya kadar ibaresine yer veriyor yani kesintinin müddeti de tam net değil. Buna ek olarak gaz kesintisini kabul etmişken öteki yandan da TEİAŞ kesintiye gideceğini açıkladı. Bu kapsamda endüstricilerden iki gün boyunca kademeli bir biçimde güç kullanımını azaltmasını sonraki iki günde de hiç elektrik kullanmaması istenirken sonraki gün olağana dönebileceğimiz aktarıldı. Eldeki müşterileri tutmak ve siparişleri yetiştirmek ismine bölgemizdeki birtakım endüstriciler, cezai müeyyideleri kabul edip üretim devam ediyor.”
● İkitelli OSB Bölge Müdürü İhsan Özleyen, “OSB’lerin hangi saatlerde ne kadar yük çekeceği konusunda programlar verildi. Bize yarı yarıya yük düşümü önerildi. Bu program her sanayi bölgesi için farklılık arz edebilir. Kış olması nedeniyle sanayi tesislerimizde güç kullanımları azamî seviyede. Bunun dışında birtakım OSB’ler elektriği TEİAŞ’tan almıyor. Bu bölgeler üretime olağan kaidelerde devam ediyor. Öbür yandan TEİAŞ rastgele bir resmi bildirim yapmadan kesintiye gidebilir. Bu durum kontratlarda net olarak yazıyor. Türkiye’deki güç kullanımları ikili kontratlarla dağıtılıyor. Sonuç prestijiyle evvelce yapılan duyurular var” açıklamalarında bulundu.
● Isparta Süleyman Demirel OSB Lideri Mustafa Karabulut da, TEİAŞ Antalya Tansiyon Takip Müdürlüğü tarafından OSB’de güçten sorumlu elektrik mühendisinin telefonla arandığını ve Salı, Çarşamba ve Cuma günü olmak üzere toplam 72 saat elektrik kısıtlaması yapılmasının talep edildiğini söyledi. Karabulut, şunları kaydetti: “TEİAŞ ve CK yetkilileri telefonlarımıza çıkmıyor. Uygulama nasıl olacak. Bölgemizde 75 fabrika var. İletim sınırlarında güç olacak. Fakat bize ‘kesintiyi sen yap’ diyorlar. Topu endüstricinin kucağına bıraktılar. Yazılı bir açıklama yapmıyor, yalnızca telefonla bilgi veriyorlar”
● Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Lideri Sedat Silahtaroğlu, “Biz var olan güç kapasitemizi yüzde 50 azaltarak, sanayicimize güç vermeye çalışacağız. İdari binalarımız çalışacak lakin üretim olması mümkün değil. Bu karar tüm Türkiye’de uygulanacak. İhracatçı için endüstrici için çok güç. En kısa vakitte tahlile kavuşturmak lazım, bir an evvel kısa vadede siyasi ve ticari sıkıntılar çözülmeli. Kalıcı tahlil olarak da OSB’ler de doğalgaz depoları bulunmalı. Bizim şu an yapabileceklerimiz; üretimleri telafi edilebilecek kadar azaltalım, jeneratörleri hazır tutalım, üretimimizi gece vardiyasına ve tatil günlerine kaydıralım” diye konuştu.
SKALA SİSTEMİ OLMAYAN OSB’LER BÜSBÜTÜN KESİNTİYE GİTTİ
● İMES OSB Lideri Ahmet Tokkan da “Var olan güç kapasitemizi yüzde 80 azaltarak, sanayicimize güç vermeye çalışacağız. İdari binalarımız çalışacak lakin üretim olması mümkün değil. Bizde bir skala sistemi olduğu için bölgemize gelen kısıtlı enerjiyi, kısıtlı formda dağıtabiliyoruz. Ancak skala sistemi olmayan OSB’ler ise enerjiyi sistem üzerinden ayarlayamadıkları için büsbütün elektrik kesintisine gitti. En kısa vakitte tahlile kavuşur” açıklamalarında bulundu.
ÖZSOY: UMUDUMUZ EN AZ HASARLA ATLATILMASI
● Demirtaş OSB Lideri Ersan Özsoy ise “DOSAB olarak geçtiğimiz haftada günlük olarak tarihi seviyede yüksek elektrik tüketim sayılarını gördük. Yüklü olarak ihracat yapan otomotiv ana ve yan sanayi ile dokumacılık bölümü firmalarından oluşan bölgemizde, üretimin tepede olduğu bir periyotta olan doğalgaz ve elektrikte kısıntı/ kesintiler bizleri epey sıkıntı durumda bıraktı” dedi. Özsoy, “Bazı firmalarda üretim planlaması yaparak orta vermek mümkün fakat, prosesi gereği daima güce muhtaçlığı olan işletmeler için durum daha makûs. Umudumuz, bu sürecin en kısa vakitte ve üretimimize en az hasar verecek halde atlatılması. Fakat güç arz güvenliği konusunun çok önemli olarak masamızda olması şart” dedi.
ŞAHİN: 3 GÜNDEN FAZLA KESİNTİ SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL
● İnegöl OSB Lideri Zeki Şahin, “Sanayicinin bir gün bile çalışmaması maliyetini artırır” diyerek, şunları kaydetti: “Bursa’da en fazla güç tüketen OSB’yiz. Geçen yıl elektrik tüketimimiz 684 milyon KWH oldu. Son aylarda aylık 65 milyon KWH tüketimimiz oldu. Yıllık ortalamamız ise 57 milyon KWH. 2020 yılına nazaran yüzde 15 güç tüketimimiz arttı. Doğalgazda da 90 milyon metreküp kullanımla bir evvelki yıla nazaran yüzde 5 artış kaydettik. Tüketimler arttı. Endüstrimiz yüksek kapasite ile çalışıyor. Bu tempoda bu duruşlar maliyetleri, terminleri, üretimleri olumsuz etkileyecek. Bunun bir an evvel olağana dönmesini bekliyoruz. Kesintinin 2 -3 günden fazlası katlanılabilir ve sürdürülebilir değil.”
GÜLMEZ: HAFTASONLARI ÇALIŞARAK KAYBI TELAFİ EDERİZ
● Nilüfer OSB Lideri Erol Gülmez ise “72 saat üretim duracak, hayat duracak. Kimsenin iddia edebileceği ve dilek ettiği bir durum değil. Lakin yapacak bir şey de yok. Bölgemizde otomotiv sanayi tartıda. Umarız ki bundan sonraki günlerde emsal bir sorun yaşanmaz ve haftasonları da çalışarak yaşanacak kaybı telafi ederiz” diye konuştu.
KORUN: ANİ GELİŞMELERE NASIL AYAK UYDURACAĞIZ?
● Hasanağa OSB Lideri Ömer Faruk Korun, “Son haftada endüstriciler olarak, doğalgaz başta güçte artırımlar, tarife değişimleri, yüzde 40 kısıntı uygulamaları üzere gelişmelerle adeta başımız döndü. Son olarak, elektrik kısıntı ve kesintileri konusu önümüze geldi. Üretime, ihracata mı odaklanacağız yoksa bu ani gelişmelere mi ayak uyduracağız, planlama yapacağız inanın şaşırmış durumdayız. En kısa müddette arz zahmetinin sona ermesi, üreticilerimizin kaygılarının giderilmesini umuyoruz” dedi.
ÇEVİKEL: GÜÇ ARZI BADİRELERİNİ GÖREREK, DAVET YAPMIŞTIK
● Demirtaş OSB Endüstrici ve İş İnsanları Derneği Lideri Nilüfer Çevikel de “Bu durum, her kuralda üretime odaklanan sanayicilerimizin motivasyonunu olumsuz etkileyecek. Dünya genelinde kuvvetli bir imtihan verilmesine sebep olan güç krizinin arzı karşılama açısından sorun yaratacağı istikametindeki sinyalleri görerek tedbir davetlerimizi daha evvel de yapmıştık. Güçte dışa bağımlılığımız sürdükçe üretim gücümüzü sekteye uğratan krizlerden daha fazla etkilenmek durumunda kalabiliriz. Yeşil gücün ve güçte bağımsız olmanın değerini acı deneyimlerle öğrendiğimiz bugünlerde; iktisat idaresinin, sanayiciyi mağdur etmemek ismine atacağı adımların hızlanmasını talep ediyoruz” diye konuştu.
ESKİOĞLU: SÜRECE ENDÜSTRİCİ OLARAK TAKVİYE VERİYORUZ
● Kütahya 1.OSB Lideri Tolga Eskioğlu “Kesintiler nedeniyle üretim duracak. Üretimi saatlerini kesintilerin dışındaki saatlere kaydırarak çalışmalar devam edilecek. Firmalar vardiyalarda değişiklik yapıyorlar. Önlemlerimizi aldık. Mecburilik nedeniyle yaşanacak bu süreci sanayicilerimiz, ihracatçılarımız telafi edebilir. Bu sürece endüstrici olarak dayanak vereceğiz. Cam ve seramik kesiminde faaliyet gösteren kimi firmalarımız, fırın çeşitlerine nazaran ya üretimi durdurarak 3 günlük mola verecek ya da jeneratörleri devreye alacak. Başta Çin olmak üzere güç tüm dünyanın sorunu oldu. Kış kaidelerinde üretimin nispeten azaldığı bir periyotta sanayicilerimiz bu süreci telafi edebilir fakat daima olması durumunda sorun yaşanacaktır” açıklamalarını yaptı.
YEŞİLAY: DEVAMININ GELMESİ KÜLFET YARATIR
● Afyonkarahisar OSB Lideri Bekir Yeşilay da, “Resmi yazılı bir doküman bize ulaşmadı fakat şifahen bilgilendirme yapıldı. Sanayicilerimize ilettik. Kesintiler gerekli önlemleri alıyorlar. Birkaç günlük kesintilere firmalar uyacaktır fakat devamının gelmesi halinde ıstıraplar yaşanır. OSB’mizde çok sayıda et kombineleri ve soğuk hava depoları bulunuyor. Jeneratörlerle, vardiyalı sisteme geçerek ve birtakım çalışanlarına da yıllık müsaadelerini kullandırarak kesintileri telafi etmeye çalışacaklar” dedi.
BESİNDE FİYATLARI ARTIRIR KESİM MUAF TUTULSUN
Güçte yaşanan kriz, besin bölümünü tehdit ediyor. Ülke genelinde organize sanayi bölgelerinde 3 gün mühletle uygulanacak elektrik kesintisi besin üretimini tehdit ederken fiyatları da artıracağı telaşı yaşanıyor. Bu nedenle besin kesiminin kesintilerden muaf tutulması isteniyor. Mutfak Eserleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD) Lideri Ebru Akdağ, besin güvenliğini ve garantisini riske atmaması için gereken tedbirlerin alınması gerektiğini ve güç kesintisinin besin sanayiine uygulanması durumunda bunun, hem sofralarımızda önemli bir besin güvenliği riski doğuracağını hem de besin sanayiinde telafi edilemez ekonomik kayıplara neden olacağını söyledi. Akdağ, “Gıda endüstrisi, doğalgaz ve elektrik kesintilerinden muaf tutulmalı” dedi. Doğalgaz ve elektrik kısıtlamalarının bilhassa besin dalında faaliyet gösteren kuruluşlar için çok önemli kayıplar manasına geleceğini vurgulayan Akdağ, şu değerlendirmeyi yaptı: “Gıda üretiminde kullanılan hammaddelerin tarladan soframıza kadar uzanan tüm basamakları titizlikle yönetilmek durumunda. Besinlerin rastgele bir sıhhat riski taşımadan ve israf olmadan tüketicilere, yani sofralarımıza ulaşabilmesi için uygulanması gereken hammadde tedariki, besin sürece, depolama, nakliye ve sunuş metotları büyük değer taşımaktadır. Bu süreçte uygulanması gereken ısıl süreçler, üretimdeki kritik denetim noktalarının gözetilmesi, soğuk hava depolarında uygun şartların sağlanması üzere güç kesintilerine tahammülü olmayan adımlar bulunmaktadır. Mümkün güç kısıtlaması öncelikle besin güvenliği riski doğuracak olup, önemli boyutlarda besin israfına da neden olacak. Doğalgaz ve elektrik kısıtlamalarından besin endüstrimiz muaf tutulmalı.” Birçok dalı durma noktasına getiren pandemi periyodundaki kısıtlamalarda besin kesiminin bu kısıtlamalardan muaf tutulduğunu ve dalın bu periyodu muvaffakiyetle geçtiğini vurgulayan Akdağ,“Pandemi sürecinde besin bölümü çalışmasına devam etmesine imkan sağlayan muafiyetler sayesinde rafl arın boş kalmamasını sağlayarak değerli bir imtihandan takdirle geçmiştir. Bugün de gibisi bir muafiyetle besin garantisini sağlayabilmeliyiz” dedi.